Sheasaigh Maggie sa chisteanach ag amharc amach an fhuinneog ar dhoras an bhóithigh a bhí ag luascadh anonn agus anall sa ghaoth agus chuimil sí a smig lena lámh. Dá n-éireodh an ghaoth anocht, stróicfeadh sé an doras glan ón bhóitheach. Chonacthas do Mhaggie gur briseadh an bolta le linn stoirm na hoíche aréir; bhí aois mhaith ag an bholta chéanna agus é meirgeach i gceart.

An rud ba mhó a bhí ag déanamh buairimh do Mhaggie ná go mbeadh achan rud a bhí istigh sa bhóitheach amú uirthi dá n-éireodh an stoirm níos measa i rith an lae. Bhí maoin saoil á stóráil sa bhóitheach chéanna, seanuirlisí a bhí aici féin agus ag a máthair, seanslat iascaireachta, oirnimintí agus go leor eile nár mhaith léi ligean le gaoth. Bhí borradh maith tagtha sa stoirm cheana féin. D’éist Maggie le siotaí gaoithe ag tabhairt rúide thart taobh an tí ar nós tarbh mallaithe.

Sheasaigh sí siar ón fhuinneog agus shiúil a fhad leis an chiteal a bhí ag cur amach a thóna ar an tsorn agus thóg é. Bhuail sí an citeal ar an doirteal fhad agus a bhí sí ag tógáil aníos cupa ón phrios. Chaith sí spúnóg tae isteach sa tsoitheach, thóg an citeal agus bhuail scaird bhreá uisce the isteach i mbéal an chupa. Thóg sí an bainne a bhí ina shuí ar an phrios agus dhoirt deoir bheag isteach san uisce dhonn. Choimhéad sí bricíní beaga dubha ag snámh go ceann an chupa, iad ina luí ansin mar bheadh míoltóga marbha ann. D’ól sí bolgam tae agus chaith seile den tae amach ar an urlár nuair a mhothaigh sí na gráinní beaga istigh ina béal. Bhí an dinnéar thart luath inniu aici.

Thóg sí an cupa léi, shiúil go dtí an chathaoir taobh leis an tsorn agus shuigh síos. D’amharc sí ar Girl sínte amach roimpi. Chonacthas do Mhaggie go raibh lonrú ar dóigh i gcóta Girl ó thosaigh sí a thabhairt píosaí beaga bradáin di anois agus arís. Rinne Girl osna a tháinig ón chroí.

Cha raibh buaireamh ar bith ar Girl, a smaoinigh Maggie, agus í ag slogadh siar bolgam eile tae go meabhrach.

‘Nach méanar duitse sínte ansin, do chuid crúb sáite isteach sa luaith agat, agus gan buaireamh faoin tsaol ort, ’do chlown,’ a dúirt Maggie le Girl.

D’fhoscail Girl a cuid súl nuair a mhothaigh sí a hainm. Shín sí í féin amach go maith sular éirigh sí agus bhog i dtreo Mhaggie ag croitheadh a heireabaill. Sheasaigh Girl ag amharc ar Mhaggie, a dhá súil mhóra dhonna lán measa agus urraime agus sháigh sí a soc síos ar sheansciorta Mhaggie. Bhrúigh sí a soc isteach idir glúine Mhaggie. D’fhág Maggie síos an cupa ar an phrios ag a taobh agus lig béic, ‘Imigh leat anois agus luigh síos, a chlown. Cha raibh mórán úsáide ionat aréir nuair a thosaigh an tsoilse agus an toirneach, tú ag gallopáil thart fríd an teach i mo dhiaidhse agus do chluasa sínte siar fhad agus a thiocfadh leat iad a shíneadh.’

Bhog Girl léi amach ó Mhaggie agus luigh síos arís faoin fhuinneog. D’amharc Maggie uirthi go grámhar. Bhí cuimhne go fóill aici ar an chéad lá a thug Donnchadh chun tí í. Ní raibh inti ach bál fionnaidh agus í neadaithe istigh in uillinn Dhonnchaidh — a dhá súil mhóra dhonna ag amharc ar Mhaggie fhad agus a bhí Donnchadh ag peataíocht léi.

Dúirt Donnchadh go raibh sí ábalta agus glic agus go ndéanfadh sí madadh caorach ar dóigh. Níor bhac Maggie mórán léi. Bhíodh sí cois ar chois le Donnchadh achan lá. Bhíodh sí leis sa tarracóir chun portaigh nuair nach mbeadh gá ar bith di a dhul ann. Bhí croí Dhonnchaidh istigh in Girl.

San oíche, agus é ina shuí cois tine, bhíodh Girl sínte ag a chuid cos fhad agus a bhíodh seisean ag léamh an pháipéir, a chuid spéaclaí ar dheis aige agus é ag ligean air féin go raibh suim mhillteanach aige sa mhéid a bhí sna hailt ar eagla go dtosódh Maggie ag mairgní fá phianta cnámh.

Ba é Girl a thugadh a chuid slipéar dó. Sin cleas a mhúin Donnchadh é féin di agus is é a bhí thar a bheith bródúil as. Is iomaí oíche a dúirt Maggie go gcaithfí nach raibh boladh ar bith ag Girl de thairbhe í a bheith ábalta slipéir Dhonnchaidh a iompar ag barr a gaosáin. Ach sin a rinne Girl go dílis achan oíche go bhfuair Donnchadh bás agus gan é ach seasca cúig bliain d’aois.

I rith na faire, b’éigean Girl a cheangal taobh amuigh. Bhris sé croí Mhaggie rópa a chur uirthi ach ba sin an chomhairle a chuir na daoine muinteartha uirthi. Dúirt siad nach bhféadfadh madadh a bheith ag siúl aníos agus síos an halla agus isteach i seomra na cónra. Luigh Girl san fhéar taobh amuigh, í íseal, ag amharc ar an tarracóir dhearg a bhí páirceáilte taobh leis an bhóitheach.

Mheabhraigh Maggie go raibh Donnchadh imithe ar shlí na fírinne le breis agus cúig bliana. Chuir seo iontas uirthi. Bhí cúig bliana crua curtha isteach ag Maggie. Dhíol sí na caoirigh agus na meaisíní a bhí caite timpeall an tí aige. Is cuimhin léi a bheith ag síorghearán le Donnchadh fán scrap a bhí caite timpeall an tí aige. Anois nuair a bhí an scrap imithe, bhí cuma thréigthe ar an teach. Bhí uirthi móin a cheannacht den chéad uair ariamh sna blianta i ndiaidh a bháis, cé go raibh neart portaigh aici thuas i dTaobh an Leithid.

Bhí a fhios aici go ndéanfadh daoine muinteartha Dhonnchaidh an mhóin a bhaint agus a chróigeadh di ach níor mhaith léi sin. Bhí sí iontach neamhspleách — bhí i gcónaí — ach is ar laethanta cosúil leis an lá inniu, í féin a bhí thíos leis agus thuig sí seo.

Shiúil sí anonn chuig an fhuinneog arís le rúide. Sheasaigh sí ar chuid d’fhionnadh Girl trí thimpiste leis an deifre a bhí uirthi agus lig an madadh sceamh aisti.

‘Arú, get up and lie down with ya, ya clown,’ a bhéic Maggie ar an mhadadh faoina cosa.

D’éirigh Girl agus chaith í féin síos díreach ar chúl Mhaggie. Thiontaigh Maggie thart agus lig béic aisti a bheadh le cluinstin ag na mairbh thuas sa reilig i bPáirc Sheoirse.

 ‘Get up and lie down, a dúirt mé leat.’

D’éirigh Girl an athuair agus thit sí ina cnap cnámh i lár an urláir. Thóg Maggie a lámh go dtí a clár éadain agus chuimil é. Bhí laethanta ann agus níorbh fhearr le Maggie rud ar bith ach bheith ag troid le Girl, ach ní an lá inniu ceann acu. Shiúil Maggie síos an halla, chuaigh isteach ina seomra codlata agus thóg froc geimhridh amach ó chúl an dorais.

Bhí an ghaoth ag ardú arís — achan fhead dhearg aici amhail buachaill bó ag róidió. Suas go dtí an chisteanach le Maggie agus amach an doras cúil. Anonn díreach go dtí an bóitheach léi agus an ghaoth ag tógáil na hanála uaithi. Shiúil sí isteach sa bhóitheach agus sheasaigh sí ar feadh cúpla soicind, a lámh ar a hucht. Bhí a hucht ag ardú agus ag ísliú go gasta. Choinnigh sí greim ar cheann de na seilfeanna fhad agus a bhí sí ag teacht chuici féin. Cheansaigh a croí i ndiaidh tamall beag agus d’amharc Maggie thart timpeall.

Chonaic sí seanbhosca de threalamh Dhonnchaidh. Thóg sí an clár amach as a chéile agus chonaic bosca beag le tairní istigh ann. Chuir sí cúpla tairne isteach ina póca. Thóg sí casúr ó cheann de na seilfeanna agus amach sa ghaoth léi arís. Rug sí greim ar an doras agus leag meáchan a coirp in éadan an dorais. Thriail sí tiontú agus a haghaidh a chur leis ach bhí an ghaoth róláidir, é ag tógáil buicéid ón tsráid mar a bheadh sifín ann.

D’fhan sí go raibh briseadh sa ghaoth agus thiontaigh sí in éadan an dorais agus dhruid é.

‘Goitse anseo go dtabharfaidh mé súisteáil cheart duit,’ a dúirt Maggie leis an doras.

Thóg sí tairne as a póca agus chuir isteach i bpoll ar an bholta é. Thóg sí an bolta go dtí go raibh sé san áit ar chóir dó a bheith ar an doras, thóg sí an casúr agus thug buille trom don tairne. Leis sin, scoilt an spéir agus thosaigh an bháisteach; tháinig sé ina bhraillíní trasna na gcuibhreann gur fhliuch sé Maggie go cnámh. Bhí an fhearthainn ina rith síos aghaidh Mhaggie ina sruthanna. Tháinig sí anuas ar an tairne arís agus lúb sé. Bhí cumhacht na gaoithe ag baint fuinnimh aisti.

‘Arú, damnú ort, a dhiabhail,’ a bhéic Maggie in aghaidh na gaoithe.

Thiontaigh sí an casúr thart agus d’úsáid sí an chrúb leis an tairne a tharraingt amach. Chaith sí uaithi an tairne cam. Mhothaigh sí rúide throm gaoithe ag teacht thart le taobh an tí agus ghlac sí leis gurbh fhearr di dhul isteach sula n-éireodh an ghaoth níos airde.

Shiúil sí isteach chun tí. Bhí Girl ina luí ag an fhuinneog agus achan srann aici.

Chroith Maggie í féin agus chuaigh scairdeanna uisce achan bhealach. Bhuail an t-uisce Girl sa tsoc agus d’éirigh sí agus shuigh sí ar an taobh eile den chisteanach — í ag amharc ar Mhaggie go míshásta faoina súil.

‘Sé cinnte, tosaigh thusa ar do chuid cearmansaíochta anois agus mise báite. Ó, nach méanar duitse nach bhfuil de bhuaireamh sa tsaol agat ach do bholg a líonadh agus do sháith a chodladh,’ arsa Maggie agus an t-uisce ag sileadh léi.

Chuala sí trup ón taobh amuigh agus chonaic sí cliabh mónadh ag déanamh a bhealaigh trasna na sráide taobh amuigh. Chuir Maggie a lámh ar a ceann. Ní raibh na cléibh chéanna furasta a theacht orthu. Mhothaigh sí cineál caillte. Bhí a fhios aici gur beag a thiocfadh léi a dhéanamh. Bhain sí di a froc agus chaith ar chathaoir é. Shiúil sí síos an halla agus isteach ina seomra codlata. D’amharc sí amach an fhuinneog agus chonaic sí go raibh an spéir bagrach — dath dúghorm anois uirthi, in áiteanna, agus pócaí oráiste le feiceáil anseo agus ansiúd idir Cnoc Fola agus an Earagail Bheag.

‘Níl sé ach ina thús,’ a dúirt Maggie léi féin.

Thóg sí dhá thuáille amach as an phrios sa tseomra agus chaith di. Chas sí ceann thart ar a cuid gruaige agus thriomaigh sí í féin leis an cheann eile.

Chuir Girl a soc isteach ar an doras fhad agus a bhí Maggie i mbun í féin a thriomú agus lig Maggie béic: ‘A Mhaighdean Mhuire, an seo an cineál amaidí atá tú ag gabháil dó anois, ag spyáil ar sheanbhean agus gan tointe uirthi,’ a dúirt Maggie ag caitheamh súl thart uirthi.

‘Cá bhfuil mo bhróg go bhfaighidh tú idir an dá shúil í. Eh? Caidé an cineál amaidí úr seo atá agat? Maram gur fhoghlaim tú an carry-on sin ón chlown sin Trixie, béal dorais.’

Thóg Maggie a bróg agus bhuail ar imeall an bhalla í. Ba leor an leid sin do Girl agus d’imigh sí de shodar síos an halla, a cluasa ag luascadh suas agus anuas le tréan deifre.

Nuair a bhí éadach tirim ar Mhaggie, thug sí aghaidh ar an chisteanach arís. Bhí Girl ina luí ar thaobh an tsoirn agus a dhá crúb thosaigh sínte siar isteach sa luaith arís aici.

Shuigh Maggie síos. Thóg sí scuab amach as a póca agus thosaigh ag scuabadh fhionnadh an mhadaidh.

‘Sin an ghirseach mhaith í sin. Sin an ghirseach is fearr in Éirinn í sin,’ a dúirt Maggie.

Leathdhruid súile Girl le pléisiúr. D’fhoscail Maggie amach doras an tsoirn agus bhog thart an chathaoir le go mbeadh siad beirt deas te. Shuigh Girl go suaimhneach idir cosa Mhaggie, an bladhaire oráiste ag damhsa i ndoimhneacht a súl. Bhí cuid d’fhionnadh Girl ag dul in aimhréidh agus chíor Maggie amach go deas mall é. Bhí an tráthnóna tagtha agus an stoirm ciúnaithe le tamall. Cha raibh le cluinstin anois istigh sa chisteanach ach trup lámh Mhaggie ag tarraingt na scuaibe fríd fhionnadh Girl. Choimhéad Maggie an bladhaire ag damhsa i súil dhonn an mhadaidh agus mhothaigh sí an t-uaigneas. Smaoinigh sí gur iomaí uair a thit an tsúil bheag chéanna go ceanúil ar Dhonnchadh agus iad sna páirceanna agus ar an phortach le chéile.

I ndiaidh tamaill, d’éirigh Maggie ina seasamh agus chuir béic ar Girl luí amach as a casán. Bhog Girl léi agus spréigh í féin amach arís taobh an teasa.

Las Maggie an solas. Choisric sí í féin. Thóg sí an choróin Mhuire chuici agus go ciúin socair thosaigh sí ar a cuid paidreacha. Thit sí ina codladh agus mhúscail sí le preab nuair a mhothaigh sí trup fiánta taobh amuigh. Bhí an stoirm ag ardú arís.

‘Sin doras an bhóithigh stróicthe de na hinsí,’ arsa Maggie léi féin.

Bhí an tine múchta. Ní raibh aibhleog amháin fágtha sa ghráta.

D’amharc Maggie ar an chlog. Ní raibh sé ach a seacht a chlog tráthnóna agus bhí sé dubh dorcha taobh amuigh. Thóg sí an maide briste agus ransaigh sí fríd an luaithreach ag cuartú aibhleoige ach dheamhan ceann a bhí ann. D’amharc sí ar bhuicéad na mónadh a bhí istigh agus bhí sé leathlán. Chuir Maggie a lámh ar thaobh na cathaoireach le tacú léi éirí agus d’aithin sí go raibh crith ann.

‘Sin an aois, a thaisce,’ a dúirt Maggie léi féin. Dhírigh sí í féin suas agus chuartaigh sí bataí beaga don tine ach cha raibh aon cheann istigh aici. Bhí a fhios ag Maggie go raibh sé chomh maith aici dul a luí. Ní bheadh tine aici gan bataí anocht agus ní raibh duine ar bith ag gabháil a dhul amach i mbéal na stoirme a bhí ag tuirlingt ón spéir le bataí a fháil. D’amharc sí thart agus d’aithin sí go raibh Girl ar iarraidh. Cha raibh sí sa chisteanach mar ba dhual di. Scairt Maggie uirthi: ‘Girl, Girl.’

Cha raibh trup chrúba Girl le cluinstin ag tarraingt uirthi. Tháinig eagla ar Mhaggie. D’amharc sí ar an doras cúil ach bhí sé druidte. Chuaigh sí go dtí an fhuinneog agus cé go raibh sé dorcha bhí a fhios aici go raibh go leor damáiste déanta ag an stoirm.

D’imigh an troid as Maggie. Shiúil sí go dtí an chathaoir, shuigh sí síos agus chuir sí a cloigeann idir a dhá lámh.

‘Cá háit a bhfuil tú, a Girl? Cá dteachaidh tú?’ ar sí.

Mhothaigh sí rud inteacht ag a cuid cos agus d’amharc síos. Ba sin iad cuid slipéar Dhonnchaidh agus Girl lena dtaobh.

Bhí Girl ina suí suas díreach agus í ag amharc ar Mhaggie idir an dá shúil.

‘Arú, a thaisce. Tá Donnchadh imithe ar shlí na fírinne, Girl. Nach tú atá i do mhadadh maith. Bhí ardú croí a dhíobháil ormsa anocht agus sin é. Cá bhfuair tú na slippers? Ní fhaca mé iad sin ó d’imigh sé féin,’ arsa Maggie.

D’éirigh Maggie go mall agus shiúil síos an halla, isteach sa tseomra codlata, agus chaith di. Lean Girl í agus na slipéir ina béal léi. Chuir Maggie uirthi a culaith oíche. Tháinig Girl anall go dtí imeall na leapa leis na slipéir. D’fhág sí síos ag taobh cuid Mhaggie iad agus níorbh fhada go raibh sí ina codladh arís.

An mhaidin dár gcionn, char mhúscail Maggie. Nuair a d’aithin na comharsana go raibh doras an bhóithigh imithe, bhuail siad cnag ar an doras. Nuair nach raibh freagra ar bith le fáil, bhris siad isteach fríd an fhuinneog agus fuair siad Maggie marbh sa leaba. Bhí Girl go fóill ag taobh na leapa. Char bhog sí.

Cuireadh rópa ar Girl le linn fhaire Mhaggie. D’fhiafraigh duine muinteartha amháin de dhuine eile caidé ba chóir a dhéanamh le Girl.

‘Tá eagla orm gur an bullet atá i ndán di. Níl úsáid ag duine ar bith le seanmhadadh, an bhfuil?’

---

Tá Michelle Nic Pháidín ag obair mar iriseoir sinsearach leis an Donegal Democrat. Tá suim mhór aici i gcúrsaí teanga agus bhí sí ina cathaoirleach ar Choiste Comhairleach na nÓg agus ina ball de Choimisiún na Gaeltachta. Tá dhá leabhar ficsin scríofa aici, An tIriseoir (2016) agus Fuascailt an Iriseora (2018). Tá cónaí uirthi i nGaoth Dobhair.

---

---

---