Bhí sé i dtaithí anois ar an teas, shíl sé. Ach ag teacht amach as an eitleán bhris an t-allas amach láithreach agus tháinig amhras air. An mbeadh sé in ann cur suas le sé seachtaine den aeráid seo? An raibh sé as a mheabhair teacht ar ais anseo agus rudaí mar a bhí? Ach bhí sé tagtha anois, agus bhí seans maith ann go mbeadh gach rud réitithe laistigh den tréimhse ama a bhí tugtha dó. Agus fada nó gearr bheadh tairbhe éigin déanta aige. Ní bheadh sé ag fanacht sa chathair, ach ar a laghad bhí sé ag súil go bhfuair a chara an teachtaireacht, go mbeadh an fear tacsaí ag fanacht leis agus go mbeadh sé sa stáisiún in am. Bhí sé chomh héasca anois dul tríd an mhaorlathas tríú domhain a chuir as go mór dó cúpla bliain ó shin. Foighne agus cúpla focal den teanga, na dollair réidh leis an víosa a cheannacht, tríd an scata seansálaithe a bhí roimhe ar theacht amach ó na custaim dó. Na daoine a bhí ag iarraidh a mhála a iompar, glaoch ar thacsaí, óstán a chur in áirithe. Scinn a shúile thar na cártaí a bhí á mbeartú ag daoine ag an gheata ach ní fhaca sé a ainm. Faoi dheireadh, d’aithin sé Jesús, a aghaidh chruinn fhoscailte ag meangadh leis.

‘Fáilte ar ais, a chara. Beidh an-áthas ar ár gcara beag gleoite tú a fheiceáil, creidim.’

Chroith siad lámh le chéile agus chuir Jesús an mála i gcófra a thacsaí mhóir sé shuíochán. Ba mhór an faoiseamh an aerchóireáil. Mhínigh Dáithí go raibh sé ag dul chuig stáisiún na mbusanna, agus nach ag filleadh ar an choláiste teangacha a bhí sé.

‘Nach mbeidh tú ag bualadh le Rita? Shíl mé gur mar gheall uirthi siúd a bhí tú ag teacht ar ais,’ arsa Jesús.

‘Ní hea, tá mé ag dul siar chun na teorann an babhta seo. B’fhéidir go bhfeicfinn í i gceann cúpla seachtain, ach cé gur mór an grá atá agam di, tá sí i bhfad ró-óg domh, agus ní ag cuartú mná atá mé.’

‘D’imigh an bhean eile as an choláiste, bhí sise an-bhrónach nuair a d’imigh tú an uair dheireanach.’

‘Mise chomh maith, níor mhiste liom a bheith léi, ach níor theastaigh uaithi a bheith le fear geal, is eagal liom. Bhí mé ag caint léi ó shin. D’fhág sí an tír, más fíor, agus tá sí anois ag tabhairt aire do sheanbhean i Meiriceá Theas.’

‘An mar sin é? Níor dhúirt Rita tada fúithi, ach is annamh a bhíonn faill againn labhairt le chéile i ndáiríre. Cuireann sí scairt orm ó am go ham le daoine a phiocadh suas ón aerfort, ach ní dóigh liom go gcaitheann sí an oiread sin ama sa choláiste anois, níl mé cinnte an bhfuil sí ag obair ann go fóill nó díreach ag tabhairt aire don árasán.’

Bhí neart ama acu le bheith ag comhrá agus an carr ag dul chun na cathrach. Tríocha míle ar bhóthar breá a chuir cuma nua-aoiseach ghlan ar an tír. Bhí monaplacht ag na fir tacsaí ar an bhóthar, agus ní fhéadfaí bus a fháil. Níor mhiste le Dáithí. Cé go raibh sé daor, ba bhreá an comhluadar é Jesús; choinnigh sé dea-bhail ar a charr agus níor labhair sé go maslach riamh faoi dhuine ar bith. Níor thairg sé neacht dá chuid do Dháithí ach oiread mar a rinne fear tacsaí eile arú anuraidh.

Bhí neart ama le spáráil nuair a shroich Dáithí stáisiún na mbusanna, agus sular fhág sé an tacsaí, chaith sé súil timpeall go himníoch nuair nach raibh sí ann roimhe. Cinnte bhí Rita ró-óg dó, agus bhí sé ráite aige léi gur amharc sé uirthi mar iníon dá chuid, ach bhí an ceart ag Jesús. Ba ghleoite an ógbhean í, tuisceanach flaithiúil éirimiúil, ní fhéadfadh sé níos fearr a shamhlú. Ach dá mbuailfeadh sé léi, an mbeadh sé ródheacair dul ar aghaidh chun na teorann? Ar leor radharc a fháil uirthi agus a guth a chluinstin, a fhios a bheith aige go raibh sí sa chathair chéanna leis féin, le deireadh a chur lena rún dul thar teorainn mar a bhféadfadh sé cabhair a thabhairt don scéim foraoiseachta?

Thug sé síneadh láimhe flaithiúil don tiománaí agus isteach sa stáisiún leis le ticéad a cheannacht. Turas seacht n-uair an chloig go Pedernales, agus bheadh gluaisrothar ag fanacht lena thabhairt trasna na teorann, dá mbeadh sé ann roimh oíche. Bhí sé ag súil go mbeadh moill éigin ann, nach mbeadh an bus ag imeacht go dtí an lá dár gcionn, ach dúirt an cléireach leis nach mbeadh air fanacht ach uair an chloig agus go raibh neart suíochán sa bhus. Ar cheart dó téacs a chur? Nó cad a dhéanfadh sé leis na rudaí a bhí aige di? An mbeadh aon duine eile dá lucht aitheantais anseo in ann teacht chuige? Ar cheart dó dul go dtí an coláiste agus na nithe a fhágáil ansin di? An mbeadh am aige teacht ar ais don bhus?

‘Bhal, a chara mo chroí, tá brón orm gur cuireadh moill orm.’ An guth milis ceolmhar a mhúscail a chuimhne ar an aghaidh álainn dhorcha agus ar an aon uair amháin a bhí siad ag damhsa le chéile.

D’fháisc sé chuici í agus ba mhór an sásamh a bhain sé as chomh toilteanach agus a ghlac sí lena phóg. Idir aoibhneas agus brón agus eagla air.

Caidé mar a d’fhéadfadh sé dul ar aghaidh anois? Thuig sé go raibh sé i ndáiríre i ngrá leis an ógbhean seo, agus in ainneoin go bhféadfadh sé a bheith ina athair aici, ní raibh aon rud athairiúil sa mhothúchán a mhúscail an bharróg ann. Bhí sé ródhéanach, agus leis an eolas a bhí anois aige b’eol dó nach raibh an fhaill ann riamh.

D’fhág sí an coláiste agus neart ama le spáráil aici. Bheadh Dáithí sa stáisiún bus ag a haon déag nó mar sin, a dúirt sé sa ríomhphost inné. D’iarr sé uirthi tacsaí a fháil dó agus ar ndóigh bhí áthas ar Jesús nuair a ghlaoigh sí air. Ach an tacsaí a thóg sí féin, seanToyota a bhí ar an tsaol chomh fada léi féin beagnach, theip ar an ghiarbhosca ann agus bhí uirthi fanacht fiche nóiméad ar thacsaí eile. Cé nach raibh ann ach eachtrannach eile a tháinig agus a d’imigh, fear a bhí tríocha bliain níos sine ná í, a dúirt gur chuir sí a iníon i gcuimhne dó, agus gur iomaí duine dá chineál a chonaic sí sna cúig bliana a bhí caite aici ag obair mar chúntóir sa choláiste, ba é an t-aon duine é a tháinig i gcabhair uirthi nuair a bhí a deirfiúr san ospidéal le hailse scornaí. Agus cé nach raibh an t-airgead a chuir sé in ann í a leigheas, lean sé ar aghaidh ag cur go leor chuig Rita le híoc as a cúrsa dlí agus í a shaoradh ón imní. D’insíodh sí dó faoi na fir a bhí ina saol, agus an díomá a lean iad nuair a thuig sí nach raibh uathu ach leannán saoire, blaiseadh den fheoil dhorcha agus dul ar ais ag leannáin nó mná céile ina dtíortha féin. Dúirt sé léi uair amháin i gcomhrá idirlín gur thrua leis go raibh sé chomh sean, mar dá mbeadh a shaol ar a mhian aige gur pósta léi siúd a bheadh sé. Chuir sé sin a gháire í, mar gur chuala sí a leithéid agus go leor eile go minic ó thosaigh sí ag obair leis na fámairí. D’fhéadfadh sé a bheith ina athair aici cinnte, ach bhí a hathair féin tríocha bliain níos sine ná a máthair. Agus nach raibh sí ag éirí bréan de na fir óga seo a bhí chomh dathúil agus chomh mealltach, chomh maith ag damhsa, chomh lán de bhladar, ach nach dtabharfadh cúnamh nuair a bhí sé ag teastáil? Ach anois bhí sé rómhall, bhí Dáithí ar a bhealach thar teorainn, fonn air teacht i gcabhair ar an tír ainnis bhocht thubaisteach as ar tháinig cuid dá sinsir féin tráth. Agus ní fhéadfadh sí a bheith ag súil le tada uaidh níos mó agus an Eoraip ina praiseach eacnamaíoch. Agus níor leigheas an t-airgead Lucia, ná ní leigheasfadh sé í féin, anois agus na dochtúirí ag rá léi go raibh an galar mar oidhreacht aici féin. Ach ní inseodh sí dó é, bheadh sí gealgháireach fáilteach agus chuirfeadh sí a beannacht leis ar a thuras.

‘Gach rud go maith?’

‘Tá. Tá áthas orm tú a fheiceáil, chaill tú roinnt meáchain, tá cuma i bhfad níos óige ort.’

‘Faraor nach in óige atá mé ag dul i ndáiríre, a thaisce. Is mór an trua faoi do dheirfiúr, agus tá aiféala orm nár chuir mé aithne riamh uirthi. Tá tú féin go maith, tá súil agam.’

‘Tá, tá. I mbarr na sláinte. Tá ag éirí go maith liom sa chúrsa, tá mé an-bhuíoch díot. Murach an chabhair a chuireann tú, ní bheinn cáilithe go deo, ach mar atá sé níl ann ach leathbhliain eile.’

‘Is maith sin. Bhain mé an-sásamh as an aiste sin a chuir tú chugam faoi chearta daonna. Tá an cumas ionat, agus níor bhain mé oiread sásaimh as aon rud riamh is a bhainim as tú a fheiceáil ag dul chun cinn. Agus tá súil agam go bhfuil do Shualannach ag tabhairt togha na haire duit.’

‘Tá, tá mé an-sásta faoi láthair, ar mo shuaimhneas den chéad uair le fada.’

D’aithin sí gur aithin sé an bhréag, agus d’aithin sí an bhréag sa fhreagra a thug sé.

‘Tá gach rud go breá domhsa freisin. Beidh mé tamall san fhásach leis an tionscadal foraoiseachta, agus tiocfaidh mé ar ais anseo chun tú féin agus é féin a fheiceáil roimh i bhfad.’

Bhí an caifé fágtha acu agus iad ag siúl go dtí an bus. Chuir sé na málaí móra i gcófra an bhus agus thiontaigh sé chuici.

‘Seo duit,’ ar seisean ag tabhairt mála di. ‘Bronntanas beag. Dúirt tú liom gur theip ar do ríomhaire. Ba chóir go mbeadh an ceann sin go maith ar feadh cúpla bliain, go deireadh do chúrsa go cinnte. Agus,’ ar seisean, ‘tóg an clúdach seo. Tá beagán airgid ann, agus nóta beag.’

Bhí na daoine ag brú isteach sa bhus, málaí agus boscaí agus naíonáin á n-iompar acu, an cófra mór lán de shiopadóireacht na príomhchathrach.

‘Seo leat, ní bheidh aon suíochán ann duit mura mbrúnn tú do bhealach isteach anois,’ ar sise. D’fháisc sé chuige í. D’fháisc sí ar ais é.

Phóg sé ar a baithis í.

‘Slán, a ghrá.’ Agus ansin: ‘Slán go fóill.’

‘Feicfidh muid a chéile arís go luath, tá mé cinnte,’ ar sise, ‘tabhair aire, a chara mo chléibh.’

Agus d’aithin siad beirt gur ag insint bréag dá chéile a bhí siad.

D’fhoscail sí an clúdach ar a bealach ar ais go ceantar na hollscoile, í ina suí ina haonar chun tosaigh le tiománaí tacsaí, táille beirte íoctha aici ionas nach mbeadh sí brúite isteach ar chúl le triúr nó ceathrar eile. Bhí cúpla céad dollar ann, agus nóta beag a chuir brón an domhain uirthi, cé nach raibh iontas ar bith uirthi.

‘A Rita, mo chuid den tsaol, caithfidh mé slán a fhágáil leat. Níl agam ach roinnt míonna, bliain ar a mhéid. Tháinig an meileanóma sin a fuair mé as mo sheal i Libia ar ais, agus níl aon leigheas ná téarnamh air an babhta seo. Cuirfidh mé crainn san fhásach a fhad is a bheidh sin ar mo chumas. Tá tú ainmnithe agam mar oidhre. Nuair a thiocfaidh an lá cuirfear scéal chugat. Déan teagmháil leis na dlíodóirí ag an seoladh seo thíos, b’fhéidir fiú go mbeadh folúntas acu duit amach anseo. Tabhair aire.’

Rinne Rita burla den nóta agus chaith sí amach an fhuinneog é.

---

Tógadh Iarla Mac Aodha Bhuí i gCorcaigh, i gContae Bhaile Átha Cliath agus i nGaoth Dobhair. Fuair sé a chuid ollscolaíochta i gCúil Raithin. Chaith sé blianta i nGaillimh. Tá idir ghearrscéalta, ailt, úrscéal nó dhó, leabhair eachtraíochta do dhaoine óga, léirmheastóireacht agus aistriúcháin scríofa aige thar na blianta. Tá sé sona sa Spáinn faoi láthair.

---

---

---